Alexandre Tansman-Componisten
Alexandre Tansman (ook: Aleksander Tansman) (Łódź,[1] 11 juni 1897 – Parijs, 15 november 1986) was een Pools–Frans componist, dirigent en pianist.
Tansman werd als zoon van Frans-sprekende Joodse ouders in Łódź geboren en groeide daar ook op. Al op 4-jarige leeftijd kreeg hij pianolessen en op 8-jarige leeftijd begon hij te componeren. Hij studeerde van 1908 tot 1914 piano en compositie bij Wojciech Gawroński aan het conservatorium van Łódź. Vervolgens vertrok hij naar Warschau en studeerde rechten aan de Universiteit van Warschau en promoveerde in 1918. Tegelijkertijd studeerde hij aan het conservatorium van Warschau contrapunt bij Piotr Rytel en compositie bij Henryk Melcer-Szczawiński.
Nadat hij bij de eerste compositiewedstrijd in 1919 van de Polski Klub Artystyczny (Poolse Artiestenclub) in Warschau met de werken Romans (Romance) (1918-1919) voor viool en piano, Impresję (Impressie) (1918-1919) voor piano en Preludium H-dur (Preludium in B) (1918-1919) voor piano gelijk drie prijzen won, vertrok hij naar Parijs. Hier werd hij met de grote componisten van de tijd bekend zoals Maurice Ravel, Albert Roussel, Arthur Honegger, Darius Milhaud, Andrés Segovia en Igor Stravinsky. Hij begeleidde Maurice Ravel in 1928/1929 op diens concerttournee door de Verenigde Staten.
Al in het begin van de jaren dertig was Tansman een belangrijk lid van de Parijse School, een groep buitenlandse componisten die in de Franse metropool leven en werkten. In 1932 en 1933 maakte hij een concerttournee door de hele wereld en bracht hem naar Hawaï, door heel de Verenigde Staten, Japan, China, de Filipijnen, Singapore, Nederlands-Indië, Maleisië, Ceylon, India, Egypte, Palestina en Griekenland. In de jury van de Koningin Elisabethwedstrijd voor viool zat hij in 1937 in Brussel. In 1938 kreeg hij de Franse nationaliteit.
Als Joods componist met verbinding tot de muzikale moderne werd hij al spoedig tot speelbal van de wereldgebeurtenissen: Zijn naam verscheen in 1938 in de beruchte, van de nazi’s propageerde en geënsceneerde expositie «Entartete Musik», en naar de deling van Frankrijk vluchtte hij in 1940 naar Nice. Zijn emigratie in de Verenigde Staten met zijn echtgenote en twee kleine meisjes (Mireille en Marianne), die beide nog zuigelingen waren, werd in 1941 via Lissabon door grote hulp van Charlie Chaplin, Arturo Toscanini, Sergej Koesevitski, Eugene Ormandy en Jascha Heifetz mogelijk gemaakt. In Los Angeles vond hij al spoedig een groep van Exil-kunstenaars weer, en werd tot een goede vriend en dagelijks bezoeker van Igor Stravinsky, over wie hij in 1948 een biografie schreef.
Hij was gehuwd met de Franse pianiste Collette Cras.
Na het einde van de Tweede Wereldoorlog kwam hij in 1946 eindelijk naar Frankrijk terug, omdat hij – zoals hij later immer weer heeft uitgedrukt – «Europa met zijn heel narigheid een goed leven in Amerika verkoor». Tot het einde van zijn leven componeerde hij, en schreef rond 300 werken. Tansman beleefde een bravoure carrière, die hem niet uitsluitend met de grote componisten van zijn tijd samenbracht, maar ook met talrijke persoonlijkheden van historische betekenis. Maar weinig componisten hebben een audiëntie bij de keizer Hirohito van Japan gekregen, of waren zes dagen persoonlijke gast van Mahatma Gandhi, hebben samen met George Gershwin aan de orkestratie van hun An American in Paris gewerkt, en de persoonlijke hulp van Charlie Chaplin kunnen genieten. Aan het einde van zijn leven was de wereldburger Tansman maar liefst in drie van de hoogste Academiën van de Kunsten – in Frankrijk, België en in het vaderland Polen.
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!